Róże parkowe i botaniczne

Róże parkowe i botaniczne mają zastosowanie w parkach i ogrodach botanicznych. Służyły one jako materiał wyjściowy dla licznych krzyżówek, które ze swej strony zapoczątkowały powstanie nowych ras, a także grup róż użytkowych. Do najważniejszych z nich zalicza się: Rosa canina — Róża dzika, szypszyna. Pochodzi z Europy, Afryki północnej oraz Azji Mniejszej. Krzew niezbyt gęsty, wysokości ok. 2 m, pokryty rzadko rozsianymi, hakowatymi kolcami, o pędach łukowato zwisających. Liście przeważnie 5-listkowe, listki eliptyczne, piłkowane. Kwiaty pojedyncze lub zebrane po 3-r-5, najczęściej jasnoróżowe, choć bywają i białe, o średnicy do 5 cm. Owoc podłużny, po dojrzeniu purpurowoczerwony. Gatunek stosowany w parkach na żywopłoty oraz w grupach, najczęściej na podkładki pod róże. Rosa centijolia — Róża stulistna. Pochodzi z Kaukazu, Azji Mniejszej i Iranu. Wysokość do 2 m. Pędy opatrzone silnymi kolcami i licznymi szczecinkami. Liście 5-listkowe, często z obydwu stron owłosione, pojedynczo piłkowane, dość duże i cienkie. Kwiaty bardzo pełne, kuliste, zwisające, mają zwykle barwę różową. Silnie pachną. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Owocuje rzadko. Różę stulistną rozmnaża się z licznie wytwarzanych odrośli korzeniowych. Znosi dobrze nasze zimy. Róża ta wymaga starannej uprawy i dość silnego cięcia. Jest najdawniej znaną różą ogrodową, od której wywodzą się róże pełnokwiatowe. Rosa cinnamomea — Róża girlandowa. Pochodzi z Europy i Azji. Krzew wysokości 1-2 m, pędy brązowe. Kolce silnie zakrzywione, o dużych nasadach. Listki zmiennej wielkości, jajowate lub podłużniejajowate, pojedynczo piłkowane, od spodu silniej owłosione, matowozielone. Kwiaty umieszczone pojedynczo lub zebrane w skąpe kwiatostany, o zabarwieniu różowym lub purpuroworóżowym, średnicy ok. 5 cm, pachnące. Kwitnie w czerwcu, czasem przedłuża kwitnienie do lipca włącznie. Nie wymaga cięcia, tylko przerzedzania. Wydaje liczne odroślą korzeniowe. Nadaje się na niskie grupy i żywopłoty niecięte. Rosa joetida (Rosa lutea) — Róża żółta. Pochodzi z Azji. W swojej ojczyźnie dorasta do 3 m. U nas powszechnie znana w odmianach: R. joetida var. persiana — odm. pełnokwiatowa, znana pod nazwą ,Per- sian Yellow’. Wysokość do 1,5 m. Kwitnie bardzo obficie. Znosi mrozy do — 25°C. Kwiaty ciemnożółte. Jest to odmiana spotykana w ogródkach wiejskich. Rosa gallica — Róża francuska. Pochodzi z Europy i Azji. Wysokość do 1 m. Krzew zwarty, o pędach wzniesionych, z licznymi rozrastającymi się pod ziemią pędami. Pędy mają barwę siną, są pokryte licznymi, cienkimi, zakrzywionymi kolcami oraz szczeciniastymi włoskami. Liście 3-i-5-listkowe, długości 2-6 cm, szerokoeliptyczne, częściej podwójnie piłkowane, skórzaste, z wierzchu ciemnozielone, od spodu jaśniejsze i owłosione, z wystającymi nerwami. Przylistki wysoko przyrośnięte. Kwiaty duże (średnicy ok. 6 cm), pojedyncze, pachnące, o barwie czerwonej lub różowej w różnych odcieniach, osadzone na długich, gruczołkowatych szypułkach. Kwitnie w czerwcu, czasem i w lipcu. Owoce czerwone, okrągłe, omszone. Nadaje się do tworzenia niskich grup, jest rozmnażana z odrostów korzeniowych. Na uwagę zasługuje odmiana R. gallica var. versicoler, dorastająca do 70 cm, o kwiatach półpełnych białych, ciemnoróżowo centkowanych. Rosa moyesii — Róża Moyesa. Pochodzi z Chin. Krzew wysokości ok. 2 m. Pędy gęsto pokryte krótkimi, prostymi kolcami, o żółtej barwie. Liście jasnozielone, 7-13-listkowe, prawie siedzące, jajowate lub eliptyczne, drobno ząbkowane, nagie. Kwiaty średnicy do 7 cm, osadzone pojedynczo lub po 3 na krótkich szypułkach. Płatki kwiatowe aksamitne, o odcieniu szkarłatnokarminowym. Kwitnie w czerwcu. Owoce ozdobne, długości do 6 cm, podłużniejajowate, pomarańczowo- czerwone. Znosi temperaturę do — 30 °C. Nie wymaga cięcia, lecz tylko przerzedzania. Rosa multiflora — Róża wielokwiatowa. Pochodzi z Chin, Japonii, Korei. Wysokość do 3 m. Krzew gęsty, o licznych, długich pędach, brązowych lub ciemnozielonych, lekko owłosionych, z ostrymi i gęstymi kolcami. Nie wydaje odrostów. Liście przeważnie 9-listkowe, odwrotnie- jajowate, długości ok. 3 cm, owłosione i piłkowane, ogonki liściowe kolczaste. Przylistki o brzegach ząbkowanych. Liście długo trzymają się na krzewach. Kwiaty o średnicy 2 cm, białe, pachnące, zebrane w liczne, duże, jak gdyby piramidalne kwiatostany. Kwitnie obficie w czerwcu i lipcu. Owoce brązowoczerwone, wielkości grochu. Znosi temperaturę — 25°C. Nadaje się na żywopłoty, od niej pochodzi wiele odmian róż długopędowych oraz wielokwiatowych. Rosa pimpinellijolia (R. spinosissima) — Róża gęstokolczasta. Pochodzi z Europy, Azji. Wysokość do 1 m. Krzew silnie rozgałęziony, o cienkich, sztywnych, krótkich i owłosionych pędach, kolce gęsto rozmieszczone, proste, szczeciniaste, różnej długości, lekko odchylone ku dołowi. Liście zwykle 7-9-listkowe, długości 1-2 cm, prawie okrągłe, pojedyncze, ząbkowane, nagie. Kwiaty o średnicy do 6 cm, białe, osadzone na długich szypułkach. Kwitnie obficie w maju i w czerwcu. Owoce brązowoczerwone mają kształt spłaszczonej kuli. Różę gęstokolczastą rozmnaża się z odrostów korzeniowych. Rosa rubiginosa (R. eglanteria) — Róża rdzawa (Róża jabłkowa, Róża szkocka). Pochodzi z Europy. W Polsce często spotykana w stanie dzikim. Wysokość do 2 m. Gałązki liczne, omszone, barwy ciemnoczerwonej, kolce często dwojakiego rodzaju, hakowate zakrzywione i szczeciniaste. Liście 5-7-listkowe. Listki drobne, jajowatookrągłe, brunatno- zielone, podwójnie piłkowane, od spodu pokryte gruczołkowatymi włoskami, wydzielającymi olejek lotny o zapachu zbliżonym do zapachu jabłek. Kwiaty niewielkie, średnicy do 4 cm, intensywnie różowe, rozmieszczone pojedynczo lub zebrane w skąpe kwiatostany. Działki kielicha po przekwitnięciu nie opadają. Róża rdzawa kwitnie w czerwcu i lipcu. Owoce kuliste lub jajowate, ozdobne, o barwie szkarłatnej. Róża rdzawa wytrzymuje temperatury do — 30°C. Jest doskonałym krzewem parkowym, nadaje się na żywopłoty, dobrze znosi suszę. Żywopłot z rdzawej róży należy jedynie prześwietlać, nie wymaga cięcia. Bywa czasem stosowana jako podkładka pod róże. Rosa rubrifolia — Róża czerwonawa. Pochodzi z Europy. Wysokość do 2 m. Pędy czerwonobrunatne, kolce cienkie, słabo zakrzywione, różnej-wielkości. Liście 5-9-listkowe z purpurowym i niebieskawym odcieniem, nagie, u nasady całobrzegie, wyżej pojedynczo piłkowane. Kwiaty różowe, o działkach kielicha dłuższych od korony, nie opadających. Kwitnie w czerwcu i w lipcu. Krzew ten wytrzymuje półcień, nadaje się na duże żywopłoty znoszące cięcie. Rosa rugosa — Róża pomarszczona (Róża japońska, Róża fałdzista). Pochodzi z Japonii, Chin północnych i Korei. Wysokość do 1,5 m. Krzew o grubych, szczeciniasto owłosionych i kolczastych pędach. Liście duże, 5-9-listkowe, o pomarszczonej, ciemnozielonej i błyszczącej górnej stronie blaszki liściowej, przebarwiającej się wspaniale jesienią na kolor żółty i pomarańczowy. Kwiaty bardzo duże, średnicy do 9 cm, o szerokich płatkach, karminoworóżowe, osadzone pojedynczo, kwitną przez całe lato, od czerwca do jesieni. Owoce duże, kuliste, mięsiste, mocno spłaszczone, gładkie, jaskrawoceglaste, z czasem ciemniejące, zwisają na szypułkach, z dużymi trwałymi działkami kielicha. Różę pomarszczoną rozmnaża się z odrostów korzeniowych. Jest ona odporna na suszę, znosi przeciętne nasze zimy, dobrze rośnie nawet na glebach piaszczystych, kamienistych i żwirowatych. Jest niezastąpionym żywopłotem nieciętym wzdłuż dróg. Owoce jej zawierają dużo witaminy C i są używane na przetwory lub jako dodatek do przetworów w celu wzbogacenia ich w witaminę C. Z odmian na uwagę zasługują: R. rugosa var. alba plena — o kwiatach pełnych, białych, R. rugosa var. rubroplena — o kwi
atach pełnych, czerwonych