Pierwiosnek

Są to rośliny w większości wiosenne, czasem powtarzające kwitnienie jesienią, choć niektóre gatunki kwitną w czerwcu, lipcu i sierpniu. Wysokość 3-30 cm. Liście zimozielone, mniej lub bardziej łopatkowate, omszone lub gładkie, tworzące rozetki przyziemne. Większość gatunków można rozmnażać z wysiewu nasion, który należy wykonać zaraz po ich zbiorze. Z siewu otrzymuje się różniące się pomiędzy sobą osobniki. Jeżeli więc chce się mieć materiał roślinny równy, trzeba rozmnażać przez podział. Dzielić należy rośliny po przekwitnięciu, aby przed zimą zdążyły się dobrze ukorzenić. Czynność tę zwykle wykonuje się w końcu lipca, początkach sierpnia. Prawie wszystkie pierwiosnki dobrze rosną w półcieniu, na glebie zwięzłej, dostatecznie wilgotnej. Większość pierwiosnków w bezśnieżne zimy przemarza, toteż bezpieczniej jest okryć je, przyrzucając zamarzniętą już z lekka grzędę pierwiosnków, w końcu listopada lub w grudniu, miałem torfowym z dodatkiem przegniłego nawozu. Pierwiosnki stosuje się na jednorodne rabaty, na obwódki rabat bylinowych, na grupy ogrodowe, parkowe i ogrody skalne. Primula auricula — Pierwiosnek łyszczak. Pochodzi z Alp, Apeninów, Tatr. Wysokość do 10 cm. Liście odwrotniejajowate, grube, skórzaste, gładkie, często omączone, o brzegach ząbkowanych. Kwiaty żółte, pachnące, o średnicy 1,2-1,8 cm, zebrane po 5-4-10 w kwiatostanach, na szczycie łodygi. Kwitną w kwietniu—maju. Co 2 lub 3 lata powinny być przesadzane. Pierwiosnek łyszczak, jeżeli jest rozmnażany z siewu, powinien być wysiewany w zimie do skrzynek na warstwę śniegu. Skrzynki pozostawia się na kilka dni na mrozie, a następnie wnosi do szklarni. W uprawie spotyka się P. auricula hybrida — o kwiatach różnobarwnych. Primula denticulata — Pierwiosnek ząbkowany. Pochodzi z Afganistanu, Yunnanu. Rośnie na wysokości powyżej 2000 m n.p.m. Wysokość 15-30 cm. Liście pomarszczone, nie omączone. Kwiaty w zbitych kulistych główkach, lawendowoniebieskie, osadzone na długich łodyżkach. Kwitnie w kwietniu. Jest rozmnażany przez podział w czerwcu lub z sadzonek korzeniowych. Primula japonica — Pierwiosnek japoński. Pochodzi z Japonii. Wysokość do 45 cm. Liście jajowato wydłużone, długości do 25 cm, szerokości do 8 cm. Kwiaty od różowych do purpurowych, a także białe, o średnicy 2 cm, umieszczone w paru okółkach na wysokiej, gładkiej łodyżce. Kwitnie w maju—czerwcu. Pierwiosnek japoński należy do bardziej odpornych, lekkich w pokroju. Cenione są odmiany: P. japonica ,Alba’, P. japonica ,Carnea P. japonica .Sanguinea’. Primula juliae — Pierwiosnek gruziński. Pochodzi z Kaukazu. Wysokość 3-5 cm. Liście lśniące, zielone, tworzą zwarty kobierzec, kwiaty różowolila, potrafią zakryć liście. Kwitnie w kwietniu. Lepiej znosi wystawę słoneczną od innych pierwiosnków. Pierwiosnek gruziński jest rozmnażany przez podział. Przemarza i wymaga zabezpieczenia na zimę. Z odmian wytrzymalszych na uwagę zasługuje P. juliae .Purpurkis- sen’ — o kwiatach purpurowofioletowych. Pierwiosnek jest stosowany na płaszczyzny jako dywan wiosenny w ogrodach i parkach dzięki tworzonym barwnym plamom. Primula saccatilis — Pierwiosnek skalny. Pochodzi z Mandżurii, Korei. Wysokość 10-20 cm. Kwiaty średnicy do 2 cm, w kwiatostanach baldaszkowych, różowoliliowe lub jasnofioletowe. Kwitnie w kwietniu—maju. Zastosowanie w ogrodach skalnych, na grzędach pierwiosnkowych. Primula veris (P. ojficinalis) — Pierwiosnek wiosenny (P. lekarski). Pochodzi z Azji, Europy środkowej (Polska). Wysokość 15 cm. Spotykany w Polsce na całym niżu. Rośnie na suchych łąkach, wzgórzach i zaroślach, jako jedna z wczesnych roślin wiosennych. Kwiaty jasnożółte, pachnące. Kwitnie w kwietniu. Pierwiosnek wiosenny jest łatwo rozmnażany z siewu i podziału. Gatunek rodzimy wytrzymały na mróz. Pierwiosnek wiosenny o liściach zimozielonych powinien mieć szerokie zastosowanie przy projektowaniu naturalnych partii łąkowych i leśnych. Ładny efekt dają większe skupienia tych roślin. Należy przy tym pamiętać, że pierwiosnek wiosenny podlega w Polsce częściowej ochronie.