Paprocie dla terenów zieleni

Znanych jest kilka tysięcy gatunków paproci na całej kuli ziemskiej, najwięcej ich rośnie w lasach tropikalnych, gdzie można spotkać paprocie drzewiaste, u nas uprawiane w szklarniach, np. Alsophila, której nie rozgałęziona kłodzina wznosi się często na wysokość kilku metrów ponad ziemię. Wiele gatunków bytuje jako epifity (porosła) na pniach drzew, np. Platyceriuvi (Płaskla łosioroga), której liście płonne kształtu nerkowatego przylegają do pnia drzewa, na którym paproć się znajduje, a liście zarodnikonośne przypominają kształtem rogi łosia, są bowiem głęboko wycinane. Wśród paproci przeważają gatunki trwałe, o płożących kłączach, zakończonych pękiem pojedynczych lub pierzastodzielnych liści, za młodu ślimakowato zwiniętych. W Polsce można spotkać około 40 gatunków paproci, z których większość wymaga stanowisk wilgotnych, choć występują również takie, które znoszą suche piaszczyste podłoże, np. orlica (Pteridium aquilinum), spotykana w borach sosnowych na niżu, nad morzem i w niższych terenach górskich. Paprocie przeważnie są roślinami cieniolubnymi, najbardziej odpowiada im gleba próchniczna, choć mogą rosnąć na każdej glebie ogrodowej z domieszką miału torfowego (około 4 beli po 50 kg na 100 m), o odczynie gleby lekko kwaśnym (pH 5,8-6,5). Paprocie są głównie rozmnażane przez podział kłączy na kilka lub nawet kilkanaście części, zależnie od ich wielkości. Najlepiej jest dzielić kłącza w kwietniu—maju, gdy rozpoczyna się wegetacja paproci. Kłącza rozrywa się ręcznie, z noża korzysta się jedynie przy rozcinaniu tych miejsc, których palcami nie można rozdzielić. Części otrzymane z podziału wysadza się bezpośrednio na miejsce stałe. Jeżeli miejsce takie nie jest jeszcze gotowe, to paprocie wysadza się na odpowiednio przygotowane zagony, do zimnego inspektu lub też do doniczek, które wstawia się do inspektów lub na zagony, cieniując i podlewając, aby móc je następnie w razie potrzeby wysadzić na miejsce stałe. Z paproci gruntowych tylko niektóre można rozmnażać przez rozłogi, np. Matteucia struthiopteris (Pióropusznik strusi). Masowo natomiast paprocie można rozmnażać za pomocą zarodników, ten sposób rozmnażania wymaga jednak specjalizacji w tym zakresie. Pielęgnacja paproci polega na odchwaszczaniu i utrzymywaniu gleby w stanie dostatecznej wilgotności. Możliwości wykorzystania paproci w terenach zieleni są bardzo duże. Paprocie powinny być sadzone na terenach wilgotnych, nad brzegami wód, od północnych stron budynków, w miejscach zacienionych, nie nadających się dla innych upraw, jak również czasami na terenie ogrodów skalnych oraz w ogrodach przydomowych. Dzięki swoim ozdobnym liściom i stosunkowo małym wymaganiom siedliskowym urozmaicają one niewielkim kosztem naszą zieleń ozdobną.